Gdzie może dojść do nieprawidłowego trawienia?

Nieprawidłowe trawienie z powodu niewydolności trzustki

Enzymy trzustkowe rozkładają węglowodany, białka i tłuszcze z pokarmu, gdy tylko ten znajdzie się w jelicie cienkim²⁰. Wytwarzanie lub uwalnianie tych enzymów może być upośledzone z różnych powodów, np. w wyniku przebytej operacji, stanu zapalnego narządu lub innej choroby trzustki¹⁵⁶.

Złe trawienie spowodowane zaburzeniami funkcji żółci⁶⁵

Żółć, produkowana w wątrobie i przechowywana w pęcherzyku żółciowym, pełni inną ważną rolę trawienną. Jej funkcją jest rozkładanie i wchłanianie tłuszczy z pożywienia. W przypadku zakłócenia produkcji lub uwalniania żółci, niektóre tłuszcze są wydalane niestrawione i dochodzi do tzw. stolca tłuszczowego. Może to być spowodowane na przykład kamieniami żółciowymi, zapaleniem wątroby lub innymi chorobami narządów.

Nieprawidłowe trawienie w jelitach

W jelicie cienkim pokarm jest dalej zmniejszany przez skurcze mięśni i rozkładany za pomocą kolejnych enzymów²⁰. Niektóre choroby jelit mogą również prowadzić do redukcji tych enzymów, np. zapalenie jelit lub choroba Crohna.

Celiakia jest jedną z chorób, która może przybrać ciężki przebieg jeśli nie zostanie w porę wykryta¹⁰⁷. Oddziałuje przede wszystkim na jelito i jest spowodowana reakcją na gluten - czyli grupę białek występujących w niektórych ziarnach. Ma zarówno cechy alergiczne, jak i autoimmunologiczne. W tej chorobie pokarmy zawierające gluten powodują zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego, czemu może towarzyszyć uszkodzenie komórek nabłonkowych jelit. W rezultacie wchłanianie składników odżywczych jest osłabione, co może prowadzić do poważnych objawów ich niedoboru. Objawy i stopień zaawansowania obrazu klinicznego mogą być bardzo różne. Możliwe objawy to między innymi biegunka, wzdęcia, stolec tłuszczowy, utrata apetytu i masy ciała, nudności, zmęczenie. Ta choroba jednakże często pozostaje niewykryta przez długi czas. Terapia przyczynowa nie jest nadal możliwa, jedynie dożywotnia abstynencja od żywności zawierającej gluten jest w stanie pomóc.

Inne poważne choroby układu pokarmowego mogą - ale nie muszą - być źródłem nieprawidłowego trawienia. Dlatego zawsze należy skonsultować się z lekarzem, jeśli objawy utrzymują się przez dłuższy czas lub nawracają. Może on z całą pewnością odkryć, co powoduje Twoje dolegliwości. Dopiero po postawieniu diagnozy, środki terapeutyczne mają sens.

Nieprawidłowe trawienie węglowodanów

Węglowodany jak laktoza (cukier w nabiale) i fruktoza (cukier w owocach) są składnikami odżywczymi, które dostarczają najwięcej kalorii w naszej diecie. Ale jeśli nie są prawidłowo trawione w jelicie cienkim, nie cierpimy jedynie z powodu nadwyżki kalorii. Cukry dochodzą do naszych jelit niestrawione i zostają sfermentowane przez bakterie w jelicie grubym, jak tylko tam dotrą. Gaz, który jest w tym procesie wytworzony, powoduje intensyfikację czynnościowych problemów trawiennych, takich jak wzdęcia, gazy i ból brzucha.

Nieprawidłowe trawienie laktozy¹⁰⁸ lub fruktozy⁹⁹ może również być objawem innych chorób, takich jak wspomniana już niewydolność trzustki, choroba Crohna lub celiakia, a także wynikiem interwencji chirurgicznej lub po prostu starzenia się. Niektórzy ludzie rodzą się z niedoborem laktazy (enzymu odpowiedzialnego za rozkład cukru w nabiale), ale dość często to naturalny proces starzenia się zmniejsza skuteczność tego enzymu. Można temu przeciwdziałać, spożywając preparaty z laktazą lub modyfikując dietę i zmniejszając spożycie laktozy.

Brak wystarczającej ilości enzymów, które wspierają trawienie fruktozy – czyli sacharazy i maltazy – może również być odpowiedzialny za występowanie objawów niestrawności – z tym, że często nie jest to spowodowane zmniejszeniem aktywności enzymu, ale raczej nadmiernym spożyciem fruktozy w pierwszej kolejności¹⁰⁷. Ludzkie jelita mogą przetwarzać jedynie ograniczoną ilość tych cukrów, zanim zaczną fermentować w okrężnicy. Podobnie jak w przypadku niestrawności laktozy, także tu dostępne są suplementy zwalczające objawy.