Żołądek - budowa, funkcje, położenie

Jak jest zbudowany i jak działa żołądek?

Pusty żołądek dorosłego człowieka ma zaledwie wielkość pięści, ale wykonuje ogromną pracę: w ciągu 70 lat życia przetwarza około 50 tysięcy litrów płynu i 30 ton pokarmu. Do wykonania tych zadań potrzebny jest skomplikowany system, którego elementy pracują bezbłędnie i wzajemnie się uzupełniają. Poniżej dowiesz się więcej o działaniu i budowie żołądka.

Fakty o twoim żołądku1

Poznaj kilka ciekawych faktów odnośnie pracy i budowy naszego żołądka:

Żołądek znajduje się za przełykiem i poprzedza dwunastnicę.
Pokarm stały przebywa w żołądku od jednej do pięciu godzin.
Płyny pozostają w żołądku zaledwie przez dziesięć do dwudziestu minut.
Żołądek przechowuje i miesza pokarm.
Sok żołądkowy przyczynia się do trawienia pokarmu, a dzięki kwaśnemu odczynowi neutralizuje również bakterie.

Budowa żołądka20

Żołądek znajduje się w lewej górnej części jamy brzusznej, pod przeponą. Z grubsza można podzielić go na dwie części: górną i dolną.

Górna część żołądka przechowuje połknięty pokarm.
Część dolna przetwarza treść żołądkową i przygotowuje ją do dalszego transportu.

Przyjmowanie pokarmu z przełyku oraz jego transport z żołądka do jelita czczego regulują dwa wyspecjalizowane mięśniowe pierścienie znajdujące się u góry i u dołu żołądka, które otwierają się i zamykają jak zastawki.

Co ciekawe, jeżeli górny mięsień wpustowy żołądka pozostanie niedomknięty, do przełyku trafia nadmiar kwasu żołądkowego, który może być jedną z przyczyn zgagi¹⁶⁸.

Najważniejsze elementy budowy żołądka:

wpust żołądka (łac. cardia) znajdujący się pomiędzy przełykiem a żołądkiem,
dno żołądka (łac. fundus), które może napinać się do objętości dwóch litrów pokarmu,
trzon żołądka (łac. corpus), którego zadaniem jest dalsze rozdrabnianie pokarmu i mieszanie treści żołądkowej,
dolna część odźwiernikowa (antralna),
odźwiernik (łac. pylorus), pierścień mięśniowy, który przekazuje małe porcje treści żołądkowej do dwunastnicy stanowiącej pierwszy odcinek jelita cienkiego.

Działanie żołądka1

Głównymi zadaniami żołądka jest przechowywanie, dalsze rozdrabnianie i mieszanie pokarmu. Funkcje te wykonywane są z jednej strony za sprawą silnych ruchów falowych mięśni ścian żołądka, a z drugiej dzięki sokowi żołądkowemu wydzielanemu przez gruczoły zlokalizowane w błonie śluzowej. Sok żołądkowy zawiera kwas zabijający bakterie, dzięki czemu zapobiega infekcjom. Kwas żołądkowy jest więc pierwszą barierą ludzkiego ciała, ponieważ większość bakterii nie przeżywa przejścia przez żołądek.

Ponadto sok żołądkowy zawiera specjalne enzymy, które nadtrawiają pewne składniki pokarmowe znajdujące się w żołądku.

Produkcję soku żołądkowego przez gruczoły stymuluje nerw błędny. Stymulacja zachodzi albo samoistnie, za sprawą myślenia o jedzeniu lub kontaktu z jego widokiem, zapachem lub smakiem, albo poprzez napinanie ścian żołądka w chwili przyjmowania pokarmu².

Jak zrównoważyć działanie żołądka i dlaczego jest to istotne?

Sporadycznie występujące problemy z trawieniem są nieprzyjemne, ale nie dramatyczne. Kiedy w żołądku pojawia się ssanie lub ucisk, żołądek i jelita potrzebują z reguły niewiele pomocy, by wrócić do zrównoważonego, optymalnego działania.

Picie odpowiedniej ilości płynów (1,5 do 2,5 litra) każdego dnia zapobiega utwardzaniu treści żołądkowej i ułatwia jej transport przewodem pokarmowym, odciążając tym samym żołądek i jelita. Dotyczy to jednak wyłącznie wody, herbat oraz napojów o bardzo niskiej zawartości cukru, jak na przykład silnie rozcieńczone soki. Napoje gazowane, soki wyciskane i nawet smoothie zawierają dużo składników odżywczych, które wymagają osobnego trawienia.

Warto też pamiętać, że ruch stymuluje krążenie krwi, które może pozytywnie wpływać na działanie żołądka i jelit. Bardzo ważne jest znalezienie najlepszego dla siebie rodzaju ruchu na co dzień. Sport i ćwiczenia są dobrym punktem startowym do wspierania ogólnego stanu zdrowia.

Zaburzenia pracy żołądka

Stres³, nieznane pokarmy oraz brak ćwiczeń fizycznych mogą wywoływać zakłócenia motoryki żołądka. Kiedy mięśnie żołądka kurczą się w sposób niekontrolowany, procesy trawienne mogą zostać zakłócone. Treść żołądkowa przestaje wówczas ulegać mieszaniu, trawieniu i transportowi. Może to doprowadzić do takich objawów jak zgaga, wzdęcia oraz nudności.

Warto dbać o dobrze działający żołądek dla właściwego przebiegu procesu trawiennego oraz dla zapobiegania rozwojowi innych objawów.

Dzięki zawartości takich składników jak ubiorek gorzki^{4, 5, 6, 7} oraz rumianek^{8, 9, 10, 11, 12} lek Iberogast^® może tonizować mięśnie żołądka, aby przywrócić zrównoważony przebieg procesu trawiennego żołądka w przypadkach niestrawności czynnościowej. Dzięki temu działaniu treść żołądkowa podlega normalnemu trawieniu i transportowaniu do dwunastnicy.

Unikalne połączenie dziewięciu silnych roślin leczniczych^{4, 13, 14, 15} leku Iberogast^® zapewnia idealnie skoordynowane działanie przynoszące ulgę od wielu objawów czynnościowych zaburzeń trawienia^{13, 16, 17, 18, 79, 19, 20, 21, 22}. Ma działanie relaksujące, tonizujące i przeciwzapalne^{4, 23, 24,25, 26, 27}. Lek Iberogast^® jest polecany w przypadkach zespołu jelita drażliwego oraz niestrawności czynnościowej^{13, 28, 29}, które mogą objawiać się poprzez różnorodne dolegliwości takie jak bóle i skurcze brzucha.

Wskazówki na temat żywienia i stylu życia dla zdrowego żołądka

Nawet niewielkie zmiany stylu życia mogą pozytywnie wpływać na narząd trawienia oraz skutecznie pomagać na problemy i zaburzenia trawienne. Pomóc może unikanie czynników mogących wywoływać objawy, jak alkohol^{30, 31}, nikotyna³² i stres^{3, 33}. Zamiast tego zalecany jest relaks i spacery. Stała i regularna rutyna dnia codziennego również może wspierać poprawne trawienie.

Właściwa dieta oraz lekkostrawne pokarmy dobrze wpływają na zdrowie żołądka. Wsłuchaj się w swój organizm, który sam powie ci, jakich pokarmów unikać i o jakich porach.

Warto też pamiętać o dokładnym przeżuwaniu. Powolne i świadome jedzenie pozwala też łatwiej rozpoznać uczucie sytości.

Dwie kobiety prowadzące wesołą rozmowę na zewnątrz.

Chory żołądek – objawy. Jak rozpoznać, że z żołądkiem dzieje się coś niedobrego?

Dolegliwości związane z chorym żołądkiem przebiegają w różny sposób u różnych osób. Występują jednak pewne objawy, które można uznać za niepokojące i których zdecydowanie nie wolno bagatelizować. Należą do nich między innymi:

Nadmierne uczucie pełności po posiłku, nieadekwatne do wielkości zjedzonego dania,
Ból żołądka z towarzyszącymi objawami, takimi jak brak apetytu,
Nieplanowana utrata masy ciała,
Problemy z wypróżnianiem.

Co zrobić, gdy boli żołądek?

Przede wszystkim zachowaj spokój – ból żołądka nie musi oznaczać niczego złego. Aby jednak ulżyć sobie w cierpieniu, w pierwszej kolejności zastosuj domowe sposoby na bolący żołądek. Zjedz lekkostrawny obiad, unikaj produktów przetworzonych. Zastosuj się także do przedstawionych w tym artykule wskazówek na temat żywienia i stylu życia dla zdrowego żołądka. Jeśli jednak ból nie mija, niezwłocznie umów wizytę u lekarza.

Skonsultowania ze specjalistą wymaga m.in. silny ból brzucha po obfitym posiłku, jak również ból w środkowej lub górnej części brzucha, któremu towarzyszą mdłości i odbijanie. Pomocy u lekarza należy poszukać także wtedy, gdy pojawi się nagły i ostry ból brzucha oraz w przypadku utrzymujących się przez dłuższy czas biegunek wraz ze skurczami brzucha.

Dlaczego boli żołądek? Diagnostyka chorób żołądka

Choroby żołądka mogą objawiać się w podobny sposób. Dlatego w przypadku wystąpienia i utrzymywania się przykrych dolegliwości ze strony układu pokarmowego, konieczna jest diagnostyka i podjęcie leczenia. W ramach diagnostyki wykorzystuje się kilka różnych metod. Lekarz może zlecić zatem następujące badania^{34, 35}:

badanie RTG jamy brzusznej,
gastroskopia – badanie endoskopowe,
badania laboratoryjne na obecność bakterii Helicobacter pylori,
tomografia komputerowa.

Co zrobić, aby żołądek zaczął pracować?

Podrażniony, spuchnięty i rozepchany żołądek zwykle daje o sobie znać w bolesny sposób. Ból brzucha, wzdęcia, zgaga, zaparcia i biegunki to najczęstsze dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Bolący żołądek nie pojawia się znikąd i choć może być objawem poważnej choroby, to często jest efektem złych nawyków żywieniowych. Gdy żołądek nie trawi jedzenia, a w dodatku boli, trzeba zacząć działać.

Oto kilka wskazówek, które usprawnią pracę żołądka:

dieta na chory żołądek powinna być bogata w błonnik,
odpowiednie nawadnianie organizmu,
ograniczenie stresu,
wyeliminowanie złych nawyków żywieniowych,
przygotowywanie zdrowych posiłków,
regularne jedzenie,
dokładne przeżuwanie,
przyjmowanie jedzenia w małych porcjach,
rzucenie palenia i ograniczenie alkoholu,
leki na żołądek bez recepty (np. krople na żołądek Iberogast^®).

Co w sytuacji, gdy domowe sposoby na żołądek nie przynoszą efektów? Jeżeli nieprzyjemne dolegliwości utrzymują się przez dłuższy czas i przybierają na sile, konieczna jest wizyta u lekarza.

Jakie zioła na żołądek sprawdzą się najlepiej?

Zioła mogą okazać się skutecznym lekarstwem na ból żołądka. Przykładowo mięta łagodzi skurcze żołądka i jelit^{36, 37, 38, 39, 40}, ponadto ogranicza wzdęcia i gazy^{38, 39, 40, 41, 42}. Często polecana jest także melisa. Ekstrakt z melisy łagodzi skurcze żołądka i jelit^{43, 44, 45} oraz redukuje liczbę wolnych rodników^{43, 44, 45}. Połączenie tych składników znajduje się w składzie kropli Iberogast^® – leku na czynnościowe zaburzenia pracy żołądka.

Jelita

Jakie są funkcje jelita cienkiego, grubego i flory jelitowej? Dowiedz się wszystkiego o jelitach i ich działaniu!

DZIAŁANIE JELIT

Iberogast®

Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego są zazwyczaj nie tylko wyjątkowo nieprzyjemne i związane z licznymi dolegliwościami, ale często utrudniają codzienne życie. Na szczęście istnieje Iberogast^®: połączenie dziewięciu roślin leczniczych^{4, 13, 14, 15} zwalczających zarówno podstawowe przyczyny^{4, 6, 36, 46, 47}, jak i irytujące objawy^{13, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 48}.

WSZYSTKO O LEKU IBEROGAST^®

Bibliografia

Iberogast®

Kup Online

Ulga w objawach problemów trawiennych z lekiem Iberogast®

Ziołowe krople Iberogast^® działają na różne odcinki układu pokarmowego^{23, 28, 45, 79, 114, 115, 123, 149} łagodzą objawy problemów trawiennych i są dobrze tolerowane ^{23, 28, 114, 115, 139, 149, 187}.

Dowiedz się więcej