Zespół jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego (IBS) – Czym jest i jak można mu zaradzić
Wiele osób często cierpi z powodu bólu brzucha, wzdęć, rozdęcia, biegunek czy zaparć, nie znając nawet powodu tych problemów 54. Podczas wizyty w gabinecie lekarskim często słyszą diagnozę „zespół jelita drażliwego”. Czym dokładnie jest IBS, jakie są metody leczenia i co możesz zrobić, aby złagodzić objawy? Znajdź odpowiedzi tutaj.
IBS: Przegląd możliwych objawów
- Ból brzucha
- Uczucie ucisku w dolnej części brzucha, opisywane jako wzdęcia
- Zwiększona objętość brzucha, nazywana rozdęciem
- Nieregularna defekacja / nieregularna struktura stolca:
- Biegunka
- Zaparcia
Jeśli uważasz, że możesz mieć zespół jelita drażliwego, powinieneś jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. IBS może być bolesny, ale nie uszkadza okrężnicy ani innych części układu pokarmowego. Z tego powodu IBS należy do tak zwanych czynnościowych zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Są to zaburzenia, które nie mają przyczyny organicznej. Ryzykiem zespołu jelita drażliwego obciążone są częściej osoby po 50 roku życia, kobiety111, krewni osób cierpiących na IBS150. Pośród innych, typowymi objawami są wzdęcia, biegunka i zaparcia.
Objawy i przebieg IBS nie są identyczne dla wszystkich. Ludzie mogą cierpieć z powodu różnych objawów, a ich charakterystyka i intensywność mogą się zmieniać z czasem. Dla takich osób przydatne jest rozwiązanie, które działa na wiele dolegliwości jednocześnie.106
Są 4 rodzaje zespołu jelita drażliwego106:
- IBS-D – (ang. „Diarrhoea”): biegunka jako objaw dominujący u pacjentów - około 1/3 chorych;
- IBS-C (ang. “Constipation”): zaparcia jako objaw dominujący u pacjentów;
- IBS-M (Mix): pacjenci na zmianę doświadczają zaparć i biegunki;
- IBS-U (ang. “Unspecified”): ten typ zespołu jelita drażliwego nie spełnia kryteriów powyższych rodzajów: IBS-C, IBS-D czy IBS-M, ale pacjenci nadal cierpią na różne objawy IBS.
Możliwe przyczyny zespołu jelita drażliwego (IBS)
Dokładna przyczyna IBS nie jest znana. Ludzie ze zdiagnozowanym IBS wykazywali większą wrażliwość na ból (np. w okolicach jelita grubego)41, 50, 53, 90.
Z rozwojem zespołu jelita drażliwego łączy się takie czynniki jak płeć, wiek, genetyka, zmiany hormonalne, leki, infekcje przewodu pokarmowego, alergie oraz dieta. Lekarze i badacze wierzą także, że spore znaczenie mają także psychologiczne czynniki, takie jak stres54.
Jeśli zdiagnozowano u Ciebie IBS, pewne czynniki mogą wywołać objawy lub ataki tej choroby, między innymi:
- Stres121: silne emocje, takie jak niepokój czy stres, mogą wpływać na nadwrażliwość jelit u ludzi z IBS, wywołując objawy.
- Ogólna dieta72: diety ubogie w błonnik są w stanie pogorszyć problem zaparć u osób z IBS.
- Nietolerancje pokarmowe oraz choroby współistniejące86: ludzie z IBS mogą doświadczać problemów z wchłanianiem laktozy (cukru znajdującego się w nabiale oraz w przetworzonej żywności), fruktozy lub sorbitolu (sztucznego słodzika), co może wywołać objawy IBS.
Ulga w zespole jelita drażliwego
Nie ma uniwersalnej metody leczenia zespołu jelita drażliwego ze względu na wysoce indywidualną specyfikę objawów 106. W połączeniu z odpowiednią terapią, osoby cierpiące na tę przypadłość mają jednak możliwość łagodzenia objawów na dłuższy czas.
Lek na zespół jelita drażliwego
Ziołowy płyn doustny Iberogast® przynosi ulgę w zespole jelita drażliwego114. Zwalcza rozmaite objawy IBS 5, 8, 10, 130, 191, biorąc na cel przyczyny i zapewnia wygodę stosowania23, 28, 114, 115, 139.
Generalnie terapia stosowana w leczeniu IBS powinna być zawsze dostosowana do dominującego objawu. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów różnych opcji leczenia54:
Z biegunką można walczyć za pomocą tak zwanych leków przeciwbiegunkowych; hamują one aktywność jelit, zagęszczają konsystencję stolca oraz zmniejszają częstotliwość biegunek.
W przypadku zaparć możliwa terapia to przyjmowanie wraz z płynami rozpuszczalnego błonnika, np. babki płesznik, środka rozluźniającego jelita72.
Leki spazmolityczne, czyli rozkurczowe mogą przynieść ulgę od bólów skurczowych brzucha. Rozluźniają one mięśnie jelit, np. po posiłku.
Jak dbać o siebie, cierpiąc na zespół jelita drażliwego
Osoby z zespołem jelita drażliwego powinny szczególnie dbać o swoje nawyki żywieniowe oraz codzienne zwyczaje. Przedstawiamy kilka ogólnych wskazówek, o których należy pamiętać:
- Unikaj stresu121: Oczywiście nie da się uniknąć wszystkich sytuacji generujących stres. Niemniej jednak staraj się wpleść w codzienną rutynę chwile relaksu. Może to być lawendowa kąpiel wieczorem, długi spacer w przerwie na lunch lub przyjemne spotkanie z przyjaciółmi w weekend. Zastanów się, przy jakich zadaniach możesz szukać pomocy i je oddelegować. Na przykład obowiązki takie, jak sprzątanie domu lub opieka nad dziećmi w dany wieczór można powierzyć odpowiednim osobom, aby zyskać trochę czasu dla siebie.
- Dobrze się odżywiaj: Nie ma specjalnej diety dla osób z zespołem jelita drażliwego86. Jednakże nasze nawyki żywieniowe powinny ułatwiać funkcjonowanie układu trawiennego, a nie je utrudniać. Unikaj tych potraw, o których wiesz, że wywołują nasilenie IBS. Jeśli dany produkt może być przyczyną objawów IBS, zaleca się całkowite usunięcie go ze swojego menu.
- Jedz zdrowo: Nie ma specjalnej diety dla osób cierpiących na zespół jelita drażliwego. Mimo wszystko powinniśmy mieć na uwadze nasze nawyki żywieniowe, aby nie obciążać niepotrzebnie przewodu pokarmowego. Unikaj potraw, które źle wpływają na Twoje samopoczucie oraz wyeliminuj te składniki z diety, które prowadzą do wystąpienia objawów zespołu jelita drażliwego.
Możliwe diety dla osób z zespołem jelita drażliwego
Jak już wspominaliśmy, nie ma jednej specjalnej diety dla osób cierpiących na zespół jelita drażliwego, ponieważ każdy różnie je przechodzi. Ale są zalecenia dietetyczne, które mogą Ci pomóc. Wypróbuj je po konsultacji ze swoim lekarzem.
Gluten jest białkiem zawartym w pszenicy, jęczmieniu, życie, orkiszu i kamucie oraz produktach z tych ziaren (chleb, makaron itp.). Rzeczywisty wpływ glutenu na zespół jelita drażliwego nie został jak dotąd całkowicie wyjaśniony. Mimo to jest faktem, że objawy tej przypadłości ulegają redukcji u niektórych pacjentów nie chorujących na celiakię181, którzy są na diecie bezglutenowej. Jeśli chcesz sprawdzić, czy dieta bezglutenowa będzie dla Ciebie odpowiednia i przyniesie efekty, zaleca się przestrzeganie jej przez kilka tygodni. Jeśli objawy IBS zaczną zanikać, spróbuj przywrócić gluten w swojej diecie. Jeśli wówczas objawy powrócą, pozostań na diecie bezglutenowej. W obu przypadkach konsultuj te zmiany z lekarzem. Należy jednak podkreślić, że ziarna, które zawierają gluten są również doskonałym źródłem różnych składników odżywczych, które będą musiały być suplementowane żywnością bezglutenową, np. kukurydzą, kaszą gryczaną, prosem, ziemniakami, ryżem i owsem47, 54, 86.
Ludzki organizm nie jest w stanie rozłożyć i trawić błonnika pokarmowego. Jest on fermentowany przez bakterie jelitowe, co może powodować rozwój gazów, które powodują wzdęcia i bóle brzucha.
Rozpuszczalna forma błonnika pokarmowego znajduje się przede wszystkim w roślinach strączkowych (fasola, groszek, soja, soczewica), owocach (cytrusy, morele, jeżyny, jagody, rodzynki, suszone śliwki), warzywach (karczochy, kapusta, kalafior, brokuły, brukselka, cebula), otrębach owsianych i jęczmieniu. Rozpuszczalne włókno rozpływa się w wodzie i tworzy strukturę podobną do żelu.
Nierozpuszczalna forma błonnika pokarmowego znajduje się przede wszystkim w pieczywie razowym lub ciemnym, makaronie razowym, brązowym ryżu, warzywach (marchewka, pomidory, papryka, ziemniaki, cukinie, ogórki), owocach (jabłka, gruszki, figi, owoce kiwi, banany, poziomki), orzechach i nasionach. Nierozpuszczalny błonnik pokarmowy pomaga zmniejszyć biegunkę, natomiast w przypadku zaparć wskazane jest zwiększenie ilości rozpuszczalnego błonnika w celu rozrzedzenia kału i ułatwienia perystaltyki jelit54, 72, 86, 129.
Błonnik pokarmowy odgrywa ważną rolę w żywieniu człowieka, dlatego nie należy go eliminować z diety. Przeciwnie, zaleca się powolne i stopniowe zwiększanie ilości błonnika pokarmowego do całkowitej ilości 20 - 30 gramów dziennie. Zacznij od jedzenia pokarmów bogatych w rozpuszczalną formę błonnika pokarmowego, a następnie dodaj pokarmy zawierające nierozpuszczalną formę błonnika pokarmowego. Jeśli nie czujesz się dobrze po zjedzeniu określonego produktu, wyeliminuj go z diety lub znajdź dla niego substytut54, 72, 86, 129.
Tłuste pożywienie może również pogorszyć objawy IBS. Objawy mogą się nasilić podczas jedzenia lub wkrótce po posiłku. Tłuszcz wpływa na ruchliwość jelit i występowanie skurczów, zwiększa zatrzymywanie płynów, powodując wzdęcia i bóle brzucha.
Tłuszcze są jednakże niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Powinny stanowić 30–35% dziennego spożycia kalorii u osób dorosłych. Zalecane dzienne spożycie tłuszczów dla pacjentów z IBS u których tłuszcz powoduje problemy, wynosi od 40 do 50 gramów dziennie, co odpowiada 4 łyżkom stołowym oleju86.
Węglowodany są trudne do trawienia dla jelit. Ponieważ przyciągają one wodę do jelit, ludzie z IBS mogą doświadczać gazów, wzdęć oraz biegunek po konsumpcji pożywienia bogatego w węglowodany.
Dieta niskowęglowodanowa powinna być stosowana pod kontrolą lekarza lub dietetyka klinicznego!
Pacjenci zwykle stosują dietę nie dłużej niż przez sześć tygodni, ponieważ może to poważnie zaszkodzić zdrowiu. Podczas stosowania diety o niskiej zawartości węglowodanów 44 może wystąpić brak niezbędnych witamin i minerałów, zwłaszcza witamin z grupy B, wapnia, cynku i żelaza. Zrozumiesz dlaczego, jeśli zerkniesz na produkty, których powinieneś unikać 82, 83: melony, gruszki, brzoskwinie, mango, jabłka i śliwki, rośliny strączkowe, orzechy nerkowca i niektóre warzywa, takie jak karczoch, szparagi, brokuły, cebula, kalafior i grzyby. Wykluczony jest również chleb na bazie pszenicy, płatki zbożowe, makaron oraz wszystkie produkty zawierające laktozę.
Po sześciu tygodniach możesz stopniowo przywracać produkty zawierające węglowodany do swojej diety. Rób to stopniowo, pod okiem swojego lekarza, by określić granicę, do której jedzenie nie powoduje problemów trawiennych. Jeśli dany produkt nie wywołuje objawów, może zostać włączony do diety, w przeciwnym wypadku powinien być z niej usunięty54, 86, 47, 82, 83.
Jak radzić sobie z zespołem jelita drażliwego?
Pierwszą rzeczą, jaką należy zrobić jest wybór lekarza, któremu ufasz i który ma potwierdzone doświadczenie z IBS. Będzie Cię wspierał i udzielał cennych wskazówek po drodze. Im więcej informacji otrzymasz o swojej dolegliwości, tym łatwiej sobie z nią poradzisz.
Pomyśl o zasygnalizowaniu swojego problemu najbliższej rodzinie i znajomym - to często ułatwia radzenie sobie z zespołem jelita drażliwego. Nawet jeśli jest to przypadłość, o której trudno rozmawiać, otwarta dyskusja jest warta zachodu. Może być wyzwalająca i pozytywnie wpływać na relacje osobiste. Jeżeli na przykład musisz odwołać spotkanie z powodu złego samopoczucia, nikt nie będzie cię winił czy twierdził, że szukasz wymówek.
Możesz zastosować pewne kroki, by uniknąć nieprzyjemnych sytuacji. Np. ochrona bielizny może pomóc w razie potrzeby. Gdy jesz poza domem, możesz łatwo uniknąć reakcji na pewne produkty pytając kelnera o alergeny i dodatki w daniu51.
IBS – porady psychologiczne
Osoby cierpiące na IBS mogą czuć się zdradzone przez swoje ciało, ponieważ cierpią na problemy trawienne i nie mogą poświęcić się ulubionym zajęciom51. Prowadzi to do frustracji, a nawet sprawia, że od czasu do czasu nienawidzi się swojego ciała. Chociaż te uczucia są dość normalne, ważne jest, aby nauczyć się wybaczać swojemu ciału za okazywanie objawów. Reaguje ono jedynie na szereg okoliczności, w których się znalazło. Nienawiść lub złość i tak nie pomogą, a mogą nawet sprzyjać pogorszeniu IBS.
Dlatego należy zacząć traktować swoje ciało bardziej jak chorego przyjaciela. Przestań z nim walczyć lub kontrolować je, a zacznij słuchać, czego potrzebuje. Twój układ trawienny nie jest Twoim wrogiem - to Twój partner.
Ze względu na charakter objawów zespół jelita drażliwego często prowadzi do izolacji. A to z kolei może również pogorszyć IBS. Jak każde inne schorzenie, wsparcie społeczne jest kluczowym elementem zapewniającym lepsze samopoczucie53. Poszukaj grupy wsparcia IBS w Twojej okolicy. Z im większą ilością osób z IBS rozmawiasz, tym lepiej. Internet jest także dobrym sposobem na kontakt z ludźmi, którzy cierpią z powodu tego samego zaburzenia. Na forach dyskusyjnych online możesz znaleźć pomoc, wsparcie i empatię dla własnej sytuacji. Sprawdzaj tylko ważność zamieszczanych na nich informacji oraz bądź czujny, by nie dać się wciągnąć w dyskusje, że czyjeś objawy są poważniejsze niż Twoje. Zawsze omawiaj nowe ustalenia ze swoim lekarzem.
Twoje problemy trawienne
Od uczucia pełności, poprzez skurcze brzucha, aż po nudności i wymioty: złe funkcjonowanie układu trawiennego może się objawiać rozmaitymi dolegliwościami. Poszukiwanie przyczyn jest często trudne – ponieważ czasem jest kilka powodów nieprzyjemnych objawów54, 106.
Iberogast®
Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego są zazwyczaj nie tylko wyjątkowo nieprzyjemne i związane z licznymi dolegliwościami, ale często utrudniają codzienne życie. Całe szczęście istnieje Iberogast®: połączenie dziewięciu ziół leczniczych5, 45, 98, 105 skoncentrowane na walce zarówno z podstawowymi przyczynami 5, 8, 10, 130, 191 jak i irytującymi objawami 23, 28, 45, 79, 114, 115, 123, 149, 187.
Iberogast®
Ulga w objawach problemów trawiennych z lekiem Iberogast®
Ziołowe krople Iberogast® działają na różne odcinki układu pokarmowego23, 28, 45, 79, 114, 115, 123, 149 łagodzą objawy problemów trawiennych i są dobrze tolerowane 23, 28, 114, 115, 139, 149, 187.
Często zadawane pytania
Znajdź odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania o Iberogast®.
Dowiedz się więcej o leku Iberogast® od firmy Bayer
Połączenie 9 ziół leczniczych5, 45, 98, 105 użytych w leku Iberogast® zostało przebadane i opracowane w późnych latach 50 XX wieku.
